Circular Tourism

Albania

Lycée Polyvalent Hôtelier Marguerite Yourcenar

SEKSIONI 1: INFORMACIONET BAZË

SEKSIONI 2: PËRSHKRIMI I PRAKTIKËS

  • Përshkrim i Shkurtër i Praktikës:

Kompania Ptipot ndihmoi shkollën e mesme Marguerite Yourcenar të ndërtojë një kopsht kuzhine për të edukuar dhe rritur ndërgjegjësimin tek studentët mbi rëndësinë e kultivimit të ushqimeve lokale dhe përdorimin e produkteve vendore, duke theksuar një qasje “holistike dhe sistemike”. Duke qenë se shkolla e mesme ofron trajnime profesionale, profesionistët e ardhshëm mund të ndërveprojnë dhe të praktikojnë aftësitë e tyre, duke mësuar gjithashtu bazat e bujqësisë së qëndrueshme, duke krijuar një “ekosistem mësimor”. Plani për kopshtin u hartua në mënyrë të përbashkët nga Ptipot, mësuesit dhe studentët, duke rezultuar jo vetëm në një kopsht kuzhine, por edhe në një përvojë të përgjithshme mësimore stimuluese dhe inovative, të cilën studentët mund ta aplikojnë në jetën e tyre profesionale.

  • Periudha e Zbatimit: 2023
  • Statusi:

[  ] Planifikuar | [  ] Faza pilot | [x] Zbatuar plotësisht | [  ] Në vazhdim dhe zhvillim

  • Fushat tematike të trajtuara:

[X] Nga Ferma në Pjatë / Sistemet e Qëndrueshme të Ushqimit
[   ] Menaxhimi i Mbetjeve
[   ] Efikasiteti i Burimeve
[   ] Tjetër: ___________

  • Përshkruani se si praktika lidhet me Fushat Tematike të Trajtuara:

Kopshtet e kuzhines përfaqësojnë sistemet e qëndrueshme të ushqimit duke integruar prodhimin, konsumimin dhe edukimin në një hapësirë të vetme. Rrjeti i shkurtër i furnizimit redukton emetimet e karbonit të lidhura me transportin, eliminon mbeturinat e paketimit dhe siguron që përbërësit të jenë sa më të freskët dhe ushqyes të mundshëm. Kjo praktikë siguron përbërës të freskët dhe me cilësi të lartë për kuzhinën e shkollës, duke zvogëluar varësinë nga furnizuesit e jashtëm, duke kontribuar në sigurinë dhe qëndrueshmërinë ushqimore.Kopshtet e kuzhinës ndjekin natyrshëm ciklet sezonale dhe përdorin varietete të adaptuara në nivel lokal, gjë që forcon biodiversitetin dhe zvogëlon gjurmën mjedisore të kultivimit. Ato gjithashtu inkurajojnë ripërdorimin e mbetjeve organike si pleh organik, duke mbyllur sythet e lëndëve ushqyese dhe duke minimizuar mbetjet e mbetura që shkojnë në deponi. Në një mjedis arsimor, siç është me studentët e mikpritjes, kopshtet e kuzhinës bëhen klasa të gjalla ku profesionistët e ardhshëm jo vetëm mësojnë se si të kultivojnë produktet e tyre, por edhe si të integrojnë furnizimin e qëndrueshëm në bizneset e tyre të ardhshme. Kjo njohuri praktike mbështet kalimin drejt një industrie turizmi të rrënjosur në sisteme ushqimore të përgjegjshme, elastike dhe të qëndrueshme.

  • Shpjegoni se si ky aktivitet përshtatet në sektorin e turizmit.

Kjo praktikë përshtatet në mënyrë të përkryer me arsimin për turizëm dhe mikpritjen, por mund të zbatohet edhe nga profesionistë që e përfshijnë ushqimin si një pjesë kyçe të ofertës së tyre, siç janë restorantet, hotelet, bujtinat, etj. Duke kultivuar produktet e tyre, si shkollat ashtu edhe bizneset rrisin vetëbesimin, ulin kostot dhe sigurojnë një furnizim të qëndrueshëm me përbërës të freskët dhe me cilësi të lartë që do të përmirësojnë cilësinë e gatimeve dhe ofertës gastronomike. Këto produkte vendase mund të shfaqen në mësimdhënien e përgatitjes së gatimeve ose menuve lokale, demonstrime gatimi, ose në rastin e bizneseve edhe ture në kopsht para ose pas vaktit të tyre, duke u ofruar mysafirëve një përvojë autentike dhe të paharrueshme që pasqyron mjedisin dhe kulturën lokale. Në një treg konkurrues turizmi, një angazhim i dukshëm ndaj freskisë dhe qëndrueshmërisë ndihmon një biznes të dallohet, të ndërtojë besim dhe të forcojë reputacionin e tij. Për vizitorët, shijimi i një vakti të përgatitur me përbërës të furnizuar vetëm pak metra larg shton si transparencë, një ndjenjë vendi dhe besimi.

  • Çfarë vlere mësimore ofron kjo praktikë për trajnimin profesional, zhvillimin e kurrikulave apo
    forcimin e kapaciteteve të profesionistëve?

Ajo ofron një vlerë të fortë praktike dhe teorike brenda një programi trajnimi në mikpritje. Në aspektin praktik, studentët mësojnë si të rrisin prodhimet e tyre, nga përgatitja e tokës deri tek korrja, duke u dhënë atyre besim dhe aftësi për të riprodhuar këto metoda në vendet e tyre të punës në të ardhmen. Mësimi teorik përfshihet përmes leksioneve mbi qëndrueshmërinë, sezonin, biodiversitetin dhe furnizimin e përgjegjshëm, duke përfshirë zgjedhjen e barërave, farërave dhe varieteteve të duhura. Siç është demonstruar nga Ptipot, bashkë-krijimi i një projekti të tillë që përfshin mësuesit dhe studentët ofron gjithashtu një model për bashkëpunim, vendimmarrje shumëpalëshe dhe menaxhim projekti. Kjo qasje siguron që studentët të kuptojnë jo vetëm pse një kopsht kuzhine është i vlefshëm për qëndrueshmërinë dhe biznesin, por edhe si të dizajnojnë, implementojnë dhe menaxhojnë një të tillë. Aftësitë e fituara, si kombinimi i ndërgjegjësimit ekologjik, njohurive operacionale dhe punës shumëpalëshe, janë të paçmueshme për profesionistët e ardhshëm të turizmit dhe mikpritjes. Një projekt praktik i tillë si pjesë e kurrikulës gjithashtu mbështet mësuesit në transmetimin e koncepteve të qëndrueshmërisë tek studentët dhe i bën ato më të prekshme. Pjesëmarrja praktike e studentëve e bën shumë më të mundshme që ata të kuptojnë plotësisht vlerën e këtij punimi dhe ta zbatojnë atë në kontekstin e punës së tyre në të ardhmen.

SEKSIONI 3: SFIDAT DHE PËRPUTHSHMËRIA ME PARIMET E EKONOMISË QARKULLUESE

  • Cilat sfida ose pengesa janë adresuar (bazuar në gjetjet e raportit)?

[X] Menaxhimi dhe hedhja e mbetjeve
[X] Përdorimi i energjisë/burimeve
[X] Kufizimet infrastrukturore
[X] Sezonaliteti
[X] Mungesa e aftësive dhe kapaciteteve
[X] Ndërgjegjësim i ulët mbi Ekonominë Qarkulluese
[X] Rezistenca në sjellje
[X] Kufizime financiare ose të burimeve
[   ] Tjetër: ________________________________

  • Si u kapërcyen këto sfida?

Një nga sfidat kryesore që u adresua ishte mungesa e aftësive dhe kapaciteteve, pasi projekti synonte studentë të shkollës së mesme me përvojë të kufizuar në kopshtari ose dizajn projekti. Rezistenca në sjellje mund të trajtohej gjithashtu duke marrë pjesë në projekt nga fillimi deri në fund dhe duke kuptuar ndikimin e tij më të gjerë. Në vend që kjo të trajtohej si një thjesht deficit aftësish, iniciativa integroi procesin e të nxënit në kurrikulë. Duke përfshirë studentët në çdo fazë – nga hartimi i skemave deri tek përgatitja e tokës dhe mbjellja – projekti u bë një ushtrim në bashkë-krijim. Kjo qasje jo vetëm që zhvilloi aftësi teknike në kopshtari, por mësoi gjithashtu planifikimin e projekteve, punën në grup dhe zgjidhjen hap pas hapi të problemeve. Ptipot, si specialistë të permakulturës, luajtën një rol kyç në udhëheqjen e studentëve dhe mësuesve gjatë procesit, duke siguruar që mësimi të ishte praktik dhe i bazuar në njohuri ekspertësh. Një tjetër pengesë ishte infrastruktura. Zgjidhja ishte ripërdorimi i një parcele të gjelbër të papërdorur brenda oborrit të shkollës, duke e kthyer një hapësirë nënshfrytëzuar në një kopsht produktiv. Sërish, ekspertiza e Ptipot ishte e vlefshme në dizajnimin e një plani të përshtatur për vendndodhjen dhe kushtet lokale. Në fund, projekti adresoi përdorimin e burimeve dhe ndikimin mjedisor. Duke prodhuar ushqim në nivel lokal, u reduktuan emetimet e CO2 nga transporti, u përdorën vetëm kultura sezonale për t’iu përshtatur cikleve natyrore të rritjes dhe u ul konsumi i ujit. Kjo forcoi vlerat mjedisore që janë qendrore si për permakulturën, ashtu edhe për turizmin e qëndrueshëm. Të pasurit e një kopshti të tyre gjithashtu reduktoi mbetjet, pasi shkolla mund të përdorte prodhimet e veta nga kopshti.

  • Cilat strategji të ekonomisë qarkulluese trajton kjo praktikë?

[X] Reduktimi / ripërdorimi / riciklimi i mbetjeve
[   ] Energjia e rinovueshme / eficienca energjetike
[   ] Kursimi i ujit
[   ] Dizajni qarkullues i produkteve/shërbimeve
[X] Sistemet e qëndrueshme të ushqimit / zinxhirët e shkurtër ushqimorë
[   ] Eko-certifikimet ose standardet e gjelbërta
[   ] Riparimi, rikonstruksioni ose ripërdorimi i infrastrukturës/mobiljeve
[   ] Mjetet digjitale për ekonominë qarkulluese ose qëndrueshmërine

  • Përshkruani pse kjo praktikë mund të konsiderohet si ‘praktikë e mirë’ dhe si kontribuon në një ose
    më shumë parime të ekonomisë qarkulluese:

Kjo iniciativë mund të konsiderohet një praktikë e mirë sepse kombinon edukimin, qëndrueshmërinë dhe mundësinë ekonomike në një model të prekshëm dhe të riprodhueshëm që demonstron në veprim parimet e ekonomisë qarkulluese. Një zinxhir ushqimor më i shkurtër është një shtyllë kryesore e sistemeve të qëndrueshme dhe qarkulluese, dhe kopshti kuzhine e arrin këtë duke mundësuar që studentët të rritin, korrin dhe gatuajnë produktet e tyre, duke eliminuar emetimet e lidhura me nxjerrjen, paketimin dhe transportin.

Ai nxit vetë-mjaftueshmërinë dhe u jep studentëve kontroll mbi atë që gatuajnë dhe konsumojnë, duke i fuqizuar ata në një kohë kur gjithnjë e më pak njerëz kanë aftësitë për të kultivuar dhe përgatitur ushqimin e tyre. Kjo njohuri praktike mund të riprodhohet dhe të zgjerohet më pas në sektorët e mikpritjes dhe turizmit ku ata do të punojnë.

Për bizneset, prodhimi i një pjese të përbërësve të tyre garanton cilësinë, forcon identitetin e tyre lokal dhe i ndihmon të dallohet si aktorë të ndërgjegjshëm mjedisor dhe përgjegjës socialisht në një treg turizmi konkurrues.

Shtimi i projekteve praktike në kurrikulë mbështet zhvillimin e një sërë aftësish thelbësore tek studentët, përfshirë
qëndrueshmërinë, dhe e bën atë më të prekshme për ta. Praktika gjithashtu mbështet mësuesit në zhvillimin e tyre
profesional lidhur me qëndrueshmërinë.

  • Përshkruani pse kjo praktikë mund të konsiderohet inovative. Cilën qasje të re, krijuese apo të pa
    shfrytëzuar sjell ajo që i jep vlerë të shtuar zhvillimit të turizmit qarkullues?

Përfshirja e studentëve drejtpërdrejt në çdo hap të projektit – nga dizajni dhe planifikimi fillestar deri te menaxhimi i kopshtit ne kuzhine dhe korrja – e transformon atë në një përvojë të plotë dhe inovative mësimore. Në vend që ta nënkontraktojnë kultivimin, nxënësit bëhen bashkëkrijues, duke vizatuar plane mbjelljeje, duke mbjellë fara, duke monitoruar shëndetin e tokës dhe duke mbledhur të korrat. Përmes këtij procesi, ata përjetojnë ciklin e plotë të prodhimit dhe fitojnë një kuptim konkret mbi sezonin, përdorimin e burimeve (p.sh., vlera e ujit, ndikimi i ndryshimeve klimatike mbi burimet etj.) dhe bujqësinë e qëndrueshme (p.sh., përdorimin e përgjegjshëm të plehrave dhe pesticideve, rëndësinë e polenizimit etj.). Kjo qasje praktike dhe e tokës, integron aftësitë praktike me njohuritë teorike, një qasje shumë e mirëpritur në trajnimin për mikpritje. Duke bartur këto aftësi dhe vlera në hotele, restorante, bujtina dhe menaxhimin e destinacioneve, profesionistët kontribuojnë në sisteme ushqimore autentike dhe me ndikim të ulët, që reduktojnë emetimet nga transporti, promovojnë prodhime cilësore lokale, potencialisht edhe traditat bujqësore lokale dhe varietete ushqimore, dhe forcojnë pozicionimin e Shqipërisë si një destinacion turistik të qëndrueshëm.

SEKSIONI 4: BASHKËPUNIMI

  • Përshkruani çdo bashkëpunim që është përfshirë në zhvillimin e kësaj praktike. A ka përfshirë kjo praktikë autoritetet lokale apo grupe të tjera?

Projekti u realizua në bashkëpunim me Ptipot’, një kompani e njohur nga shteti francez si “e dobishme nga ana shoqërore” , e cila ndihmon shkollat, bizneset, shoqatat, komunitetet dhe individët të mësojnë dhe zhvillojnë permakulturën. Kjo iniciativë përfaqëson një partneritet të suksesshëm publik-privat dhe është veçanërisht e rëndësishme për një shkollë të mesme profesionale. Zhvillimi i kopshtit të kuzhinës përfshinte Ptipot’ , mësuesit dhe nxënësit: kompania mbikëqyri projektin, ndërsa mësuesit siguruan që ai t’i ndihmonte nxënësit të fitonin aftësi praktike teknike për karrierat e tyre të ardhshme. Megjithatë, theksi kryesor ishte te nxënësit: ata morën pjesë në çdo fazë të projektit, nga planifikimi përgatitor, deri te ndërtimi dhe korrja.

SEKSIONI 5: REZULTATET DHE ZBATUESHMËRIA

  • Cilat rezultate ose arritje të matshme janë realizuar?

Projekti ka arritur tashmë disa rezultate të matshme, duke përfshirë bashkë-dizajnimin dhe zhvillimin e një hapësire të jashtme prej 5,000 m2 që integron parimet e permakulturës, mbjelljen e planifikuar të 433 metrave linearë gjelbërimi dhe shkurresh për të nxitur biodiversitetin, si dhe sigurimin e 12,150 € në formë subvencionesh për mbështetjen e zbatimit. Përtej këtyre rezultateve kuantitative, iniciativa ka gjeneruar ndikime të rëndësishme cilësore: përfshir aktivisht studentët e programeve të hoteleve dhe restoranteve në dizajnimin dhe përdorimin e kopshtit të perimeve dhe facilitetet e lidhura; ka krijuar hapësira të tilla si një pellg, kopsht pyjor, spirale aromatike, serë dhe strehë për kompostim, të cilat zgjerojnë sezonin e rritjes dhe diversifikojnë aktivitetet; dhe kontribuon në objektiva më të gjerë mjedisore, si përmirësimi i biodiversitetit lokal, menaxhimi i mbetjeve ushqimore në vend, zbutja e ndryshimeve klimatike dhe krijimi i “ishujve të freskët” që përmirësojnë mikroklimën e shkollës. Megjithatë, disa të dhëna ende nuk janë të disponueshme, si sasia e saktë e ushqimit të prodhuar çdo vit, niveli i kursimeve të kostos ose reduktimeve të emetimeve të gazrave serë të arritura, dhe numri i studentëve që marrin pjesë rregullisht në projekt. Këto elemente do të ofronin një pasqyrë më të qartë të ndikimeve afatgjata dhe mund të monitorohen në të ardhmen.

  • Pse është kjo praktikë e rëndësishme për kontekstin e turizmit në Shqipëri?

Krijimi i një kopshti kuzhine në shkollat VET është shumë i rëndësishëm për kontekstin e turizmit në Shqipëri. Një projekt i tillë është i lirë për t’u vendosur dhe operuar, duke e bërë atë tërheqës edhe për hotelet e vogla dhe bujtinat që janë të zakonshme në destinacionet bregdetare dhe rurale të vendit. Investimi fillestar është modest, duke përfshirë shtratet e mbjelljes, farat dhe kompostin, ndërsa shpenzimet e vazhdueshme mbeten të ulëta duke përdorur mbetjet organike në vend për të prodhuar kompost. Me kalimin e kohës, kopshti redukton kostot e furnizimit dhe transportit të ushqimit duke siguruar prodhime të freskëta drejtpërdrejt për kuzhina, duke përmirësuar marzhet, reziliencën dhe vetë-mjaftueshmërinë. Ai gjithashtu ndihmon një biznes të dallohet në një treg të ngjeshur, pasi vizitorët kërkojnë gjithnjë e më shumë përvoja lokale, përgjegjësi mjedisore dhe prodhime cilësore. Një kopsht i dukshëm sinjalizon angazhimin e pronarit ndaj cilësisë dhe kujdesit për mysafirët, duke forcuar reputacionin, rritur vlerësimet, tërhequr turistë me ndërgjegje ekologjike dhe duke ofruar një kthim të fortë mbi një investim modest.

  • Cili është potenciali i praktikës për zgjerim të mëtejshëm? Si mund të aplikohet ose adaptohet tek destinacione ose biznese të tjera turistike në Shqipëri?

Sipas Ptitpot, kopshti i kuzhinës mund të shërbejë si hapi i parë drejt një qasje më holistike ndaj qëndrueshmërisë.

Mund të futen elementë shtesë për të zgjeruar ndikimin dhe vlerën edukative të tij. Për shembull, instalimi i një grumbulli plehrash do të lejonte menaxhimin e mbetjeve organike në vend, duke pasuruar tokën. Lënia e një pjese të zonës e paprekur dhe mbjellja e disa luleve të egra ose pemëve frutore do të krijonte një hapësirë që biodiversiteti të lulëzojë. Mund të shtohet edhe një koshere bletësh, duke ofruar përfitime ekologjike dhe vlerë të fortë edukative, megjithëse kërkon më shumë njohuri teknike për ta menaxhuar në mënyrë të sigurt. Një tjetër mundësi është krijimi i një pellgu të vogël, duke siguruar një zonë të lagësht që mbështet jetën e egër dhe shërben si një burim uji i trajtueshëm. Këto përmirësime janë me kosto të ulët, të adaptueshme dhe mund të zbatohen në shumë mjedise, duke i bërë ato të përshtatshme për bizneset turistike dhe destinacionet në të gjithë Shqipërinë që dëshirojnë të kombinojnë tërheqjen e vizitorëve me qëndrueshmërinë mjedisore.

  • Çfarë këshillash do t’u jepnit të tjerëve që duan të zbatojnë një iniciativë të ngjashme?

Një shkollë profesionale mund të fillojë duke integruar planifikimin, ngritjen dhe menaxhimin e një kopshti kuzhine në kurrikulën VET dhe duke përfshirë studentët që nga fillimi për të bashkë-krijuar projektin, nga dizajni dhe menaxhimi fillestar deri te mirëmbajtja dhe korrja. Kjo qasje çon në zhvillimin e aftësive të menaxhimit të projekteve, zgjidhjes së problemeve dhe promovon punën në grup. Shkolla duhet të bashkëpunojë me ekspertë lokalë të permakulturës, shoqata lokale etj., për mbështetje teknike, dhe të punojë me mësuesit për të përcaktuar rezultate të qarta mësimore dhe përfitime të synuara si për studentët, ashtu edhe për edukatorët. Një plan i përmbledhur do të mundësojë një plan të fazuar dhe holistik: instalime plotësuese, si një kuti komposti ose një sistem filtrimi të ujit të shiut, mund të planifikohen dhe shtohen më lehtë sapo kopshti fillestar të jetë ngritur.